تغییر فرهنگ كار در یزد به دست مهاجران خارجی

نویسنده: مهدی زمانزاده ،پونه شیرازی

طرح سرشماری اتباع افغانی فاقد مجوز اقامت دراستان یزد همزمان با 16 استان دیگر در كشور در حال اجراست كه مرحله اول آن كه شامل ثبت نام افغانی های مقیم در هر استان است تا دو روز آینده به پایان می رسد. جدا از چالش های اجتماعی، فرهنگی و بهداشتی ناشی از مهاجرت این اتباع به شهرهای كشورمان كه در جای خود باید به طور جدی مورد بررسی و ساماندهی توسط مسوولان قرار بگیرد، این سرشماری در استان یزد در حالی آغاز شده است كه هنوز تكلیف اشتغال و نحوه تحصیل دانش آموزان اتباع خارجی در این استان مشخص نیست.
در استان یزد از مجموع بیش از 200 هزار نفر جمعیت دانش آموزی، 5 هزار و 700 دانش آموز تبعه خارجی هستند. علاوه بر این تعداد، هزار و 190 دانش آموز نیز در نهضت سوادآموزی مشغول به تحصیل هستند كه این آمار را در مجموع به 7 هزار نفر می رساند كه بنوبه خود یزد را صاحب بیشترین آمار دانش آموزان اتباع خارجی مربوط به افاغنه می كند كه تعدادشان به 100 هزار نفر می رسد. از سوی دیگر با توجه به این كه اجرایی شدن دستورالعمل طرح ساماندهی اشتغال اتباع خارجی از سال گذشته تاكنون به تعویق افتاده است، انتخاب كاریابی ها به عنوان مجری این طرح نیزدر یزد با ابهام مواجه شده است و مشكلات زیادی را در زمینه اشتغال پیش روی جوانان یزدی قرار داده است. بابایی، معاون برنامه ریزی استاندار یزد در مورد حضور گسترده اتباع خارجی و مشكلاتی كه برای استان ایجاد كرده اند به خبرنگار جام جم در یزد می گوید: مهاجران بویژه اتباع بیگانه فرهنگ كار در این استان را تغییر داده اند.

جوانان بیكار یزدی
معاون برنامه ریزی استاندار یزد تاكید می كند: استان یزد در زمینه تولید اشتغال اقدامات بسیار خوبی انجام داده است، اما مهاجرپذیری در بخش كارگری در این استان بسیار بالاست و از سویی مهاجران بویژه اتباع بیگانه، فرهنگ كار در این استان را تغییر داده اند. كما این كه بسیاری از جوانان یزدی اكنون حتی حاضر نیستند كارهایی پایین تر از آنچه كه اكنون اتباع بیگانه انجام می دهند را بپذیرند و در آن زمینه مشغول فعالیت شوند.
هادی هادی نسب، مدیركل امور اتباع و مهاجرین خارجی استان یزد نیز در گفتگو با جام جم می گوید: مسلما اگر اتباع خارجی از استان یزد بروند حدود 2 میلیون فرصت شغلی آزاد خواهد شد. البته می پذیریم كه حدود یك میلیون شغل از این تعداد شامل مشاغل سخت و زیان آور است ولیكن حتی با این تفاسیر مهاجران افغانی حدود 500 تا 600 هزار فرصت شغلی را از جوانان ما در یزد گرفته اند. گرچه بحث حضور یا عدم حضور آنها در حوزه اظهار نظر من نیست. از طرفی با توجه به شرایط نابسامان اجتماعی و اقتصادی در كشور افغانستان مهاجرت افغان ها و البته پذیر ش شماری از این مهاجرین در كشورمان امری طبیعی است.
وی تاكید می كند: در چنین شرایطی آنچه ما نیاز داریم ساماندهی این مهاجرین است تا حضورشان در كشور تحت چارچوب خاصی باشد كه هدف از اجرای طرح سرشماری این اتباع هم در قدم نخست رسیدن به همین منظور از طریق شناسایی و شناسنامه دار كردن اتباع قانونی افغان در كشور است.

عواقب خروج ضربتی افغان ها
بابایی در پاسخ به عواقب خروج ضربتی اتباع بیگانه می گوید: با خروج اتباع بیگانه از بازار كار استان یزد ممكن است در مقطعی كوتاه، لطمه هایی به استان وارد شود، اما با گذشت زمانی كوتاه، وضعیت اشتغال بویژه اشتغال جوانان در این استان تثبیت خواهد شد.
آخرین آمار مهاجرت های صورت گرفته از استان یزد و به استان یزد نشان می دهد كه 100 هزار نفر وارد استان یزد شده و 60 هزار نفر از این استان خارج شده ا ند و بر این اساس خالص مهاجرت در این استان 40 هزار نفر برآورد شده است. جالب تر آن كه بیشتر افرادی كه از استان یزد خارج شده اند، قشر نخبه و تحصیلكرده این استان بوده اند. ناگفته نماند كه آخرین آمار بیكاری كشوری 9 درصد بوده كه استان یزد رتبه هفتم در آمار بیكاری پایین در كشور را داراست.

انتقادی به طرح سرشماری ندارم
هادی نسب با تاكید بر این كه انتقاد خاصی به طرح سرشماری اتباع افغان در استان یزد ندارد، می افزاید: این طرح در4 مرحله اجرا می شود كه در مرحله اول سرشماری انجام می شود و تا چند روز دیگر در استان یزد به پایان می رسد. در مرحله دوم، اطلاعات به دست آمده ثبت می شود كه تا پایان مهر ماه به انجام می رسد و در مرحله سوم هم كه از اول آبان تا نیمه آذر ماه ادامه می یابد مهاجران باید به كافی نت ها مراجعه و اطلاعات مربوط به خود را از طریق اینترنت تكمیل كنند و در مرحله آخر هم برای گرفتن ویزا یا كارت اقامت اقدام نمایند.

دستگیری در گلوگاه ها و انتقال به افغانستان
وی می افزاید: اتباع غیرمجاز در صورتی كه در گلوگاه ها و از مناطق ممنوعه وارد شوند، دستور دستگیری و خروج آنها از كشور صادر می شود. این در حالی است كه در حال حاضر كه این طرح اجرا می شود. دستگیری در گلوگاه ها را نخواهیم داشت و پس از پایان یافتن طرح مذكور، دستگیری با شدت و حدت انجام می شود و هر فردی كه برگ اقامت نداشته یا ته سوش ثبت نام در این طرح را نداشته باشد، به مرز منتقل و به كشور خودش بازگردانده می شوند.
مسلما اجرای این طرح اقدام بسیار مناسبی خواهد بود. اتباع افغانی به دلیل وضعیت نامناسب معیشتی و كار كه در كشورشان وجود دارد، با تعداد كثیری به ایران مراجعه می كنند. بنابراین با اجرای طرح سرشماری اتباع افغانی كه در كشور اجرا می شود به تفكیك اتباع مجاز و قانونی از غیرمجاز خواهد انجامید. اما نكته ای كه نباید از نظر مسوولان دور بماند در نظر داشتن اولویت های اجتماعی، فرهنگی و بهداشتی است كه با حضور آنها در كشورمان نباید مورد تهدید قرار بگیرند.

روزنامه جام جم، شماره 2930 به تاریخ 4/6/89، صفحه 15 (ایران)